نکاتی که باید درباره استرداد جهیزیه پس از طلاق بدانید! - وبلاگ روزنوشت

به گزارش وبلاگ روزنوشت، به گزارش زندگی امروز ، موضوع جهیزیه در خانواده های ایرانی، موضوع عجیبی است! از یک سو در قانون هیچ اشاره ای به آن نشده است و حتی طبق قانون ایران، مرد به اسم رئیس خانواده وظیفه تهیه منزل و وسایل زندگی در حد و شأن همسر را به عهده دارد ولی از سمت دیگر بر اساس عرف فرهنگی و اجتماعی در کشور ما، خانواده زوجه عمدتا بخشی (یا حتی تمام) وسایل ضروری (و بعضاً غیرضروری) برای زندگی مشترک دخترشان را فراهم می نمایند.

نکته قابل توجه در این است که مالکیت وسایلی که زن به خانه شوهر می آورد در اختیار زن است و مرد تنها به اسم یک امین، می تواند از این وسایل استفاده کند. وقتی می گوییم که مالکیت جهیزیه برای زن است، بدین معناست که زوجه در هرزمانی می تواند آن را مطالبه کرده و هر اقدام مالکانه ای را نسبت به اموال خویش انجام دهد، مثلا آن ها را به فروش رساند، هدیه دهد، تخریب یا مفقود نماید و یا استرداد جهیزیه را بخواهد.

البته در شرایط عادی، تقریبا هیچ زنی به فکر استرداد جهیزیه خودش نخواهد بود و زن و شوهر به صورت دو شریک واقعی کنار هم زندگی می کنند، اما داستان زمانی جنجالی خواهد شد که موضوع طلاق (آن هم از نوع لج و لجبازی) مطرح بشود، که ضروری است طرفین با حقوق خود آشنا باشند.

درواقع اگر زنی ادعا کند که وسایل خانه متعلق به اوست، باید بتواند با شهادت شهود و فهرست سیاهه جهیزیه که به امضای مرد هم رسیده باشد، برای پس گرفتن آن ها اقدام نماید. اما بعضی از خانواده ها در ابتدای ازدواج، اقدام به تهیه این فهرست سیاهه نمی کنند (شاید از ابعاد حقوقی ماجرا بی اطلاع هستند و یا رودربایستی های ابتدای ازدواج این امر را سخت می کند).

درصورتی که فهرست اموال موجود نباشد، زوجه که خواستار دعوی استرداد جهیزیه می باشد، ضروری است دلایلی مبنی بر این که چه وسایلی را به منزل زوج برده است، به دادگاه ارائه نماید. ازجمله این دلایل فاکتورهایی است که در هنگام خرید وسایل صادر شده است. اگر این مورد هم در دسترس نباشد حل مشکل تا حدودی پیچیده می شود. آخرین راهکار شهادت شهود است که مسلماً شهود از جزئیات وسایل اطلاع دقیق ندارند.

بنابراین دلایل و مدارکی که زوجه به دادگاه ارائه می کند عبارت است از فهرست اموالی که به وسیله شوهر قبول شده و امضا شده است و یا فاکتورهایی که ایشان برای خرید جهیزیه دریافت کرده اند و یا استشهادی که به وسیله افرادی که جهیزیه و انتقال آن را به منزل شوهر مشاهده کرده و حاضرند در دادگاه ادای شهادت کنند.

نکته دیگر اینکه همان طور که گفته شد مرد نسبت به اموال مذکور نقش امین را دارد و اموال در دست او امانت هستند؛ بنابراین درصورتی که مرد هر یک از وسایل جهیزیه را فروخته باشد و یا هرگونه تصرفی در آن کرده باشد، ملزم به جبران خسارت وارده به همسر خود است؛ اما اگر از بین رفتن جهیزیه غیرعمدی باشد، دردسری متوجه مرد نیست. به اسم مثال ممکن است کل وسایل برقی زن در اثر نوسان برق بسوزد. در چنین حالتی مرد موظف است برای ادامه زندگی وسایلی متناسب با شأن زن تهیه کرده و در خانه او قرار دهد. اما زن دیگر نمی تواند در این موارد درخواست استرداد جهیزیه خود را نماید. چراکه جهیزیه وی بدون اینکه مرد تقصیری داشته باشد از بین رفته است.

چگونگی استرداد جهیزیه

زن می تواند هر زمان چه در هنگام زندگی مشترک چه در حین طلاق و چه بعد از طلاق جهیزیه ای را که به منزل شوهر آورده است مطالبه نماید. برای این کار باید دادخواستی به دادگاه ارائه نماید. برای تعیین دادگاه صالح هم باید گفت اگر جهیزیه مذکور زیر 20 میلیون تومان باشد دادخواست باید به شورای حل اختلاف ارائه شود. در غیر این صورت دادخواست در صلاحیت دادگاه خانواده می باشد. هرچند معمولا چون منظور از دادخواست بازپس گرفتن اموال است، در صورت بیشتر بودن مبلغ جهیزیه از نصاب مذکور هم غالبا بانوان و وکلای آن ها مبلغ را کمتر از 20 میلیون تقویم می کنند تا در شورای حل اختلاف مورد رسیدگی قرار گیرد. چراکه رسیدگی در شورا دارای هزینه کمتر و بعلاوه مدت زمان کمتری است.

نکته ای که در این موارد وجود دارد، حق مرد برای دفاع از خود در شورا یا دادگاه می باشد. مرد باید در این موارد به دادگاه مراجعه کند و درصورتی که قسمتی از جهیزیه قبلا از بین رفته است یا به وسیله زن فروش رفته است یا به هر دلیلی بدون دخالت مرد از بین رفته، فهرست این موارد را به دادگاه ارائه نماید. در غیر این صورت محکوم به پرداخت کل جهیزیه می شود.

بعلاوه بانوان می توانند به محض ارائه دادخواست استرداد جهیزیه درخواست تأمین خواسته را بکنند تا مرد نتواند اموال مذکور را جابه جا کرده یا به فروش برساند. بنابراین اگر آقایان با موردی روبرو شدند که زن جهیزیه خود را از آن ها دریافت نمود اما جهت حضور در دادگاه هیچ اخطاری به آن ها نشد احتمالا مورد از موارد دستور موقت بوده است. در این موارد حتما باید به دادگاه مراجعه کرده و از زمان دادگاه آگاه شوند تا بتوانند در موعد مذکور از خود دفاع کنند و مجبور نشوند که هزینه وسایلی را بپردازند که از بین رفته است.

در مقابل درصورتی که قسمتی از وسایل به وسیله مرد از خانه خارج شود زن می تواند از دادگاه بخواهد که مرد را مجبور به بازپس دادن آن ها یا پرداخت قیمت آن ها نماید. در این صورت دادگاه کارشناسی تعیین می کند که قیمت وسایل را تعیین کند و قیمت این وسایل از مرد دریافت می شود.

در مجموع باید اسم کرد که دعوای استرداد جهیزیه یکی از دعاوی است که در صورت اقدام به موقع زن در این خصوص و دریافت دستور موقت می تواند به سرعت و با هزینه کم به نتیجه برسد اما باید اسم داشت که طول رسیدگی می تواند در بعضی از موارد تا چند ماه هم به طول انجامد، چون این دعوا هم مانند سایر دعاوی قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه می باشد.

منبع:تابناک