10 دسته برتر تاریخ کنسول های بازی - وبلاگ روزنوشت

به گزارش وبلاگ روزنوشت، از همان ابتدای شکل گیری صنعت بازی های ویدیویی، کنسول های بازی زیادی آمده و رفته اند و هر کدام برای ارائه تجربه ای قابل لمس از بازی های ویدیویی، دسته های بازی مختلفی را در اختیار ما قرار داده اند. دسته های بازی گاهی با شکل و شمایلی جدید و حتی عجیب و غریب، و گاهی با همان طراحی های قدیمی ارائه می شدند. در طول 8 نسل گذشته کنسول های بازی خانگی، دسته های بازی هم پا به پای این کنسول ها پیشرفت نموده اند. پیشرفت و تکاملی که همراه با آزمون و خطا بوده و ما را با انواع مختلفی از دسته های بازی در سبک ها و طراحی های رنگارنگ آشنا نموده است. بعضی از این کنترلرها محبوب و ماندگار و بعضی دیگر فراموش شده اند.

کنترلرها، این موجودات کوچک دوست داشتنی قابل لمس ترین و نزدیک ترین تجربه از یک بازی ویدیویی هستند. تجربه ای که بسته به کنترلر می تواند خوب و لذت بخش باشد یا تجربه ای کاملا مخرب و ضدحال. برای همین است که اهمیت دسته های بازی ارائه شده در کنار کنسول ها برای شرکت های سازنده بسیار مهم و در پیروزیت کنسول حیاتی است. در این مطلب به معرفی ده دسته بازی برتر تاریخ کنسول های بازی خانگی در طی هشت نسل از این کنسول ها می پردازیم و با هم نکات مثبت و منفی هرکدام را آنالیز می کنیم.

10. دسته بازی NES Max

اگر از دوست داران بازی باشید حتما نام کنسول بازی میکرو را به خاطر می آورید. کنسولی که بسیاری از ما را با جهانی بازی های ویدیویی آشنا کرد. میکرو نامی است که در ایران به کنسول NES اطلاق می شد. این کنسول در سال 1985 پس از اینکه نسخه مخصوص بازار ژاپن آن یعنی فَمیکام عرضه شده بود، با اعمال تغییراتی در خود کنسول و دسته های بازی، راهیِ بازار جهانی شد و با فروش پیروز، به نقطه آغازی برای نینتندو در بازار کنسول های خانگی تبدیل شد.

دسته های بازی اِن ای اِس به رنگ طوسی و مستطیل شکل بود. شامل دو دکمه A و B، دکمه استارت و select و از همه مهم تر یک مفهوم کاملا جدید به نام D-pad به آن اضافه شده بود. با اینکه d-pad قبل از نینتندو در کنسول های کمتر شناخته شده دیده شده بود، اما در هیچ کنسولی به خوبی نینتندو اینترتینمنت سیستم (NES) ارائه نشد. از این لحاظ دسته بازی این کنسول یک کنترلر انقلابی در زمان خود به شمار می رود.

با وجود این برای کنسول ان ای اس، کنترلرهای سازگار دیگری هم وجود داشتند؛ به طور مثال در این شماره قصد داریم کنترلر NES Max را معرفی کنیم. این دسته بازی دو گریپ داشت که باعث می شد خوش دست تر باشد. همین طور بر خلاف کنترلر اصلی کنسول، که برای پیشرفت در بازی احتیاجمند فشردن مداوم دکمه ها بود، ان ای اس مکس با داشتن دو دکمه موسوم به rapid fire این مشکل را حل نموده بود و اساسا باعث فروش بالای آن نسبت به کنترلر کلاسیک و اصلی کنسول شد.

علاوه بر این، دسته بازی ان ای اس مکس چیزی را ارائه داد که تا پیش از کنسول Nintendo 3DS شاهد آن نبودیم. این دسته به جای d-pad s دارای یک پد دایره ای شکل با قابلیت چرخش 360 درجه ای بود که کنترل بازی را راحت تر می کرد. البته دکمه هایی اطراف این پد مانند دی-پد وجود داشتند که برای دوست داران طرح قبلی قابل استفاده باشد.

9. دسته بازی SNES

وقتی کنسول سوپر فمیکام اولین بار در بازار ژاپن عرضه شد، یک کنترلر رنگی رنگی با چهار دکمه به جای دو تا و دو دکمه دیگر L و R داشت. با رسیدن سوپر نینتندو به بازار امریکا شاهد تغییرات جزئی در طراحی دسته بازی این کنسول، که حال با نام سوپر نینتندو اینترتینمنت سیستم یا همان SNES شناخته می شد، بودیم. این تغییرات در ترکیب رنگ و ساختار کنترلر بود.

در آن موقع کنسول سگا جنسیس در بازار وجود داشت، اما دسته بازی آن عملا چیز جدیدی جز یک دکمه جدید برای گیمرها نداشت! بنابراین با عرضه کنسول SNES که کنترلری به مراتب خلاقانه تر و متفاوت تر داشت، اوضاع به نفع نینتندو تغییر کرد. شاید الان وجود دکمه L و R امری عادی تلقی گردد، اما ارزش واقعی این تغییر بسیار بیشتر از این ها است و بدون SNES معلوم نبود تا چه مدت باید منتظر بودیم تا به این نقطه از پیشرفت در کنترلرها برسیم.

در این دسته بازی با اینکه تمام دکمه ها برجسته بودند، دکمه های Y و X را می شد به راحتی زیر انگشت ها نگه داشت و این ویژگی بازی هایی را که تمام مدت به فشار و نگه داشتن دکمه ها احتیاج داشتند، راحت می کرد. البته اگر فرو رفتن بیش از حد دکمه ها را دوست نداشتید، می توانستید نسخه ژاپنی آن را تهیه کنید که این ویژگی را نداشت.

8. دسته بازی Nintendo 64

با معرفی و عرضه کنسول بازی 64 بیتی نینتندو، بسیاری دسته بازی همراه آن را عجیب و غریب می دانستند. دسته بازی نینتندو 64 از آن چیزهایی است که مردم را به دو گروه تقسیم می نماید؛ گروه موافقان و گروه مخالفان سرسخت! و این هم به خاطر طراحی متفاوت و کمی عجیب کنترلر نینتندو 64 است. این دسته بازی علاوه بر دو گریپ در دو طرف، یک گریپ سوم میانی داشت. با این طراحی منحصربفرد تنظیمات مربوط به کنترلر در بعضی بازی ها کمی تغییر کرد و دسته سوم میانی کاربردهای خاصی برای پیشرفت در بازی پیدا کرد.

با اینکه این کنترلر در ابتدا کمی خنده دار به نظر می رسید، اما همین طراحی توسط نینتندو به پیشرفت صنعت ویدیوگیم یاری کرد. تا پیش از دسته نینتندو 64،جوی استیک های آنالوگ چندان پرطرفدار نبودند و کاربردی برای آن ها در کنترل بازی های ویدیویی در نظر گرفته نشده بود. با ظهور این دسته بازی و لزوم تغییراتی در طراحی برای کنترل بهتر بازی های کنسول 64 بیتی نینتندو که به نوعی سه بعدی محسوب می شدند، این استیک های آنالوگ بسیار محبوب و کاربردی شدند. علاوه بر این در دسته نینتندو 64 چهار دکمه جدید هم اضافه شد که امکان کنترل دوربین و ویژگی های جدید دیگر را فراهم می کرد.

7. دسته بازی Dreamcast

سگا در تاریخ 99/9/9 میلادی آخرین کنسول بازی خود با نام دریم کست را عرضه کرد. با اینکه سگا پس از این کنسول از عرصه ساخت کنسول بازی کنار کشید، اما تأثیر دریم کست در صنعت بازی های ویدیویی را نمی توان نادیده گرفت.

کنترلر دریم کست با شکل و شمایل جدید دوست داران زیادی داشت. این کنترلر یک جوی استیک آنالوگ و کلیدهای جهت دار روی دسته چپ، دکمه استارت در وسط و چهار دکمه در سمت راست داشت. هم چنین دکمه های L و R هم در پشت کنترلر تعبیه شده بودند. ویژگی جالب دیگر دسته بازی دریم کست، قابلیت اتصال کارت حافظه VMU به آن بود. با اتصال این کارت به کنترلر دریم کست می شد به وسیله صفحه نمایش کوچکِ آن اطلاعات مختلفی از بازی ها را دنبال کرد. این ویژگی بسیار کاربردی بود.

شرکت مایکروسافت در آن موقع جزء کمپانی هایی بود که از کنسول دریم کست حمایت کرد. در واقع مایکروسافت قصد داشت تا ویندوز CE، سیستم عامل اصلی کنسول دریم کست باشد، اما در نهایت به یک سیستم عامل جانبی در این کنسول تبدیل شد که تنها بعضی بازی های دریم کست با آن سازگار بودند. با این که این همکاری نصفه و نیمه ماند و دریم کست عمر زیادی نداشت، به عنوان آخرین کنسول بازی شرکت سگا، تأثیر آشکاری روی اولین کنسول بازی شرکت مایکروسافت یعنی ایکس باکس داشت به خصوص روی کنترلر آن.

مایکروسافت دقیقا از همان جایی آغاز کرد که دریم کست در آن نقطه انتها یافته بود. این شرکت با ایجاد شبکه آنلاین خود و به کار دریافت توسعه دهنده های بازیِ کنسول دریم کست به ساخت بازی برای سیستم های خود، توانست کم کم مقدمات ساخت اولین کنسول بازی خانگی خود را فراهم کند. این شرکت هم چنین در طراحی های خود از دریم کست و به خصوص کنترلر آن الهام گرفت.

6. دسته بازی Nintendo Wii

شاید خیلی ها با حضور این دسته بازی در لیست بهترین ها به دلیل تفاوت هایی که دارد موافق نباشند. این کنترلر شبیه هیچ چیزی نبود که گیمرها تصورش را می کردند و از این جهت توی ذوق بسیاری از بازی کن ها هم خورد. این دسته بازی در واقع یک ریموت کنترل با سنسورهای حرکتی و یک جوی استیک آنالوگ بود. نکته ای که درباره این دسته بازی وجود دارد این است که در بعضی نمونه ها به طور شگفت انگیزی خوب عمل می کرد.

دکمه A در وسط این کنترلر و دکمه B در پشت ماشه تعبیه شده بودند. دی-پد در بالای آن بود و علاوه بر این دکمه های C و Z همان ماشه های کنترلر بودند که از لحاظ استفاده بسیار راحت و کاربردی بودند. تنها نکته منفی که می توان در دسته بازی نینتندو وی برشمرد، این است که دکمه های 1 و 2 در پایین آن بودند که رسیدن به آن ها گاهی سخت بود.

نسخه های اولیه این کنترلر عیب و نقص هایی داشت و اشاره گر و سنسورهای آن دقت بالایی در محیط های بازی سه بعدی نداشت. اما با پیشرفت هایی که در ساخت این کنترلر به وجود آمد، بازی های بسیاری را برای کاربران لذت بخش تر کرد؛ بازی هایی همچون زلدا و سه گانه پرایم. با انتشار نسخه های جدیدتر این کنترلر موسوم به Wii Motion Plus نینتندو خاتمه به استاندارهایی که برای دسته بازی نوآورانه و متفاوت وی در نظر گرفته بود رسید.

حتی اگر شما هم از افرادی باشید که دسته بازی نینتندو وی را دوست ندارید، باید بپذیرید که این وسیله بسیار منحصربفرد بود و با کوشش توسعه دهنده های بازی های ویدیویی پتانسیل بالایی برای ارائه تجربه ای لذت بخش از بازی ها برای دوست داران این کنسول فراهم شد.

5. دسته بازی Wii U

دسته بازی وی یو اساسا کنترلرهای نینتندو دی اس و 3DS را به کنسول بازی خانگی آورد و دست بازی سازها را برای طراحی قابلیت های حرکتی جدید و غیر معمول تر باز گذاشت. اولین تفاوت شاخص دسته کنسول وی یو، در صفحه نمایش کوچکی است که برای مدیریت کوله پشتی و ظرفیت آن، نمایش نقشه ها و هر چیز دیگری که نینتندو دی اس و 3DS قادر به نمایش آن بودند، کاربرد داشت. این نمایشگر در کنار ویژگی کنترل حرکتیِ دسته خیلی کاربرد داشت. هم چنین راه سریع و میان بری برای زیر و رو کردن منو بازی ها بود.

مهم تر از همه مزیت هایی که به آن اشاره شد، در بعضی از بازی ها می شد بدون احتیاج به صفحه نمایشگر و تلویزیون با همین نمایشگر روی دسته به بازی پرداخت. این ویژگی برای بازی هایی همچون Ninja Gaiden 3 جالب و کاربردی بود. سرعت و دقتی که کنترلر وی یو داشت بسیار بیشتر از کنترلر وی بود و این تجربه لذت بخشی از بازی کردن روی این کنسول و با این دسته بازی را برای کاربرها ارائه می کرد. یکی از نقطه ضعف های این دسته بازی عمر کوتاه باتری آن بود. به خصوص اگر از نمایشگر روی دسته برای بازی کردن استفاده می شد.

ناگفته نماند که این دسته بازی دو جوی استیک آنالوگ، چهار دکمه در سمت راست، دکمه های جهت دار و دکمه home دارد. همین طور دکمه های R1,2,3 و L1,2,3 هم در آن طراحی شده که متاسفانه به فشار حساس نیستند که در بعضی بازی ها ایجاد مشکل می نماید. با طراحی جدیدی که این کنترلر داشت عادت کردن به آن کمی زمان می برد اما بعد از مدتی کنترلر بسیار خوش دستی محسوب می شد.

4. دسته بازی پلی استیشن - دوال شاک

با ظهور اولین پلی استیشن در صنعت گیم دسته بازی این کنسول بسیار متفاوت و نوآورانه بود. اگرچه همه دکمه های آن را از پیش می شناختیم، اما ترکیب و چیدمان آنها روی این دسته بی نقص به نظر می رسید. کنترلر دوال شاک پلی استیشن در واقع همان طرح اولیه ای است که هنوز هم با گذشت 27 سال در کنترلرهای نسل جدیدتر این کنسول می بینیم.

شاید تعجب کنید اگر بگوییم اولین دوال شاک فاقد جوی استیک های آنالوگ بود و همین کمبود، سونی را مجبور کرد که خیلی زود در طراحی خود تجدید نظر نموده و این استیک ها را به دسته اضافه کند. بنابراین این دسته بازی با دکمه های جهت دار در سمت چپ و چهار دکمه با علائم ضربدر، دایره، مثلث و مربع در سمت راست و دکمه های L، R و R3 و L3 در بالای آن خیلی زود به دسته بازی محبوب بسیاری از گیمرهای جهان تبدیل شد. کنترلری که طی نسل های مختلف کنسول بازی پلی استیشن به نوعی تکرار شد و به استانداردی در طراحی دسته های بازی بدل گشت.

دسته بازی بعدی پلی استیشن موسوم به دوال شاک 2 هم همان طراحی و ویژگی ها را داشت. دوال شاک 3 هم همین طور با این تفاوت که بی سیم بود و یک دکمه اضافه به نام پلی استیشن داشت. دوال شاک 4 هم همان زبان طراحی معمول پلی استیشن را داشت؛ البته با ارگونومی بهتر و حفظ قابلیت های حسگر حرکتی دوال شاک 3 و اضافه کردن تاچ پد و اسپیکر.

3. دسته بازی گیم کیوب - Wave Bird

مهم نیست کنسول گیم کیوب نینتندو را داشته اید یا نه؛ دسته بازی این کنسول موسوم به وِیو بیرد از آن وسیله هایی است که عاشق اش می شوید. به عقیده بسیاری گیم کیوب بهترین دسته بازی در میان کنسول های نینتندو را دارد. البته ویو بیرد کنترلر استاندارد این کنسول نبود. این کنترلر از لوازم جانبی کنسول گیم کیوب بود و می شد به اختیار آن را تهیه کرد.

طراحی ویو بیرد کاملا مشابه دسته بازی استاندارد گیم کیوب بود با این تفاوت که بی سیم بود. در آن سال ها این یک گام عظیم در صنعت بازی های ویدیویی بود و بسیاری از شرکت های فعال در عرصه ساخت کنسول های بازی خانگی را با مفهوم کنترلرهای بی سیم آشنا کرد.

این کنترلر از نمونه استاندارد کمی عظیمتر اما بسیار خوش دست بود. دکمه های L و R حساس به فشار بودند. طراحی دکمه های سمت راست متفاوت بود و این دکمه ها در اندازه های کوچک و عظیم کنار هم قرار گرفته بودند. دکمه های جهت دار درست زیر این چهار دکمه بود. جوی استیک های آنالوگ در دو رنگ متفاوت طراحی شده بود و یک دکمه استارت درست در وسط آن ها قرار داشت. در کل ظاهر دسته بسیار بامزه و دوست داشتنی بود و البته احساس راحتی در استفاده از آن هم بالا بود.

2. پرو کنترلر یا دسته حرفه ای Wii U و Switch

شماره دو در لیست بهترین های ما باز هم مربوط به کنسول وی یو است. کنسول نینتندو وی یو با دو کنترلر اصلی عرضه شده بود؛ نسخه استاندارد و نسخه حرفه ای یا پرو کنترلر. البته که کنترلر Wii U Pro برای کنترل بهتر بازی های به خصوصی طراحی شده بود. بازی هایی مثل اساسینز کرید 3، نینجا گایدن 3 و Warriors Orochi 3 Hyper.

در نگاه اول بسیاری این کنترلر حرفه ای را با دسته بازی ایکس باکس 360 اشتباه می گیرند. واقعیت این است که این دو کنترلر طراحی مشابهی دارند هرچند که وی یو پرو کمی عظیمتر از دسته ایکس باکس است. این کنترلر بی سیم هم چنین باتری های حجیمی که ایکس باکس 360 روی دسته اش تعبیه می کرد را نداشت و دکمه های جهت دار شکل متفاوتی داشتند. اما تفاوت مهم تر بین این دو دسته بازی، در عوض شدن جای جوی استیک با چهار دکمه سمت راست دسته است. این دسته بازی بسیاری از کاربران خود را برای سال ها راضی نگه داشت و خاطره ای به یاد ماندنی از بازی ها را برای آن ها رقم زد.

1. دسته بازی ایکس باکس 360

کنسول ایکس باکس 360 از محبوب ترین کنسول های بازی و کنترلر آن جزء خوش دست ترین کنترلرها است. این دسته بازی بی سیم دو گریپ در طرفین دارد که به خوبی کنترلر را در دست بازیکن جا می دهد. چهار دکمه در سمت راست کنترلر، دو جوی استیک آنالوگ و یک دی-پد در میان آن ها واقع شده است. علاوه بر این دکمه های L و R حساس به فشار، دکمه های LB و RB و R3 و L3، دکمه استارت و انتخاب و هم چنین یک دکمه ایکس باکس برای دسترسی به داشبورد و سایر ویژگی های کنسول ایکس باکس 360 در آن تعبیه شده است. این دسته بازی امکان اتصال میکروفن و تکست پد را هم دارد.

بسیاری از گیمرها به استفاده از این دسته بازی روی کامپیوترهای شخصی هم عادت داشتند که یک مزیت خوب برای آن به شمار می رفت. همانطور که پیش از این هم گفتیم، تأثیر دریم کست روی ایکس باکس 360 و کنترلر آن مشهود است و این مسأله دوست داران دریم کست را مسرور می کرد. دسته بازی ایکس باکس 360 با طراحی زیبا خیلی زود به بهترین کنترلر در جهانی بازی های ویدیویی تبدیل شد.

مایکروسافت در کنسول بعدی خود، ایکس باکس وان، همان طراجی دسته بازی 360 را تکرار کرد. مایکروسافت کلیدهای جهت دارِ دسته ایکس باکس وان را نسبت به 360 بهتر کرد. این کلیدها در دسته بازی ایکس باکس 360 یک صفحه گرد داشتند که استفاده از آن را سخت می کرد. در حالت کلی اما ارگونومی کنترلر ایکس باکس 360 حتی بهتر از کنترلر ایکس باکس وان بود.