چرا فعالان صنعت نفت شیل امید چندانی به آینده ندارند؟ - وبلاگ روزنوشت

به گزارش وبلاگ روزنوشت، تولید نفت خام در آمریکا اگرچه طی ماه های اخیر روندی صعودی را پیموده و حتی به بالاترین میزان خود طی 6 ماه اخیر رسیده است، اما هنوز فاصله قابل توجهی تا رسیدن به سطح قبل از بحران کرونا دارد و بسیار بعید است که در کوتاه مدت دوباره به آن سطح برسد.

در واقع به نظر می رسد که بحران کرونا باعث شده است که روزهای خوش صنعت نفت آمریکا به انتها خود نزدیک شود. با توجه به اینکه اوپک بار دیگر خود در حال بازگشت به جایگاه قبلی خود به عنوان قدرت مشخص کننده در بازار جهانی نفت است، مدیران و فعالان صنعت نفت شیل آمریکا شانس چندانی برای رشد چشمگیر تولید نفت شیل طی سال های آینده متصور نیستند.

بیل توماس، مدیرعامل شرکت اکتشاف نفت و منابع طبیعی EOG در این خصوص می گوید: ما بر این باوریم که اوپک قطعاً در آینده نقش تولیدکننده تعدیل نوسان (swing producer) را در بازار نفت بر عهده خواهد گرفت. در واقع اوپک کنترل بازار نفت را به طور کامل در اختیار خواهد داشت. ما نمی خواهیم اعضای اوپک را در وضعیتی قرار دهیم که احساس تهدید کنند؛ یعنی فکر کنند در حالی که آنها در حال کمک به افزایش قیمت نفت هستند، ما مشغول افزایش سهم خود از بازار هستیم.

تنها چند سال از انقلاب نفت شیل در آمریکا و تبدیل شدن صنعت نفت شیل به رقیبی برای اوپک می گذرد؛ رقیب سرسختی که باعث شد اوپک قبل از دستکاری بازارهای نفت به منظور دستیابی به سود بیشتر، کمی بیشتر به پیامدهای این کار فکر کند. در بحبوحه انقلاب نفت شیل، برخی می گفتند در شرایطی که آمریکا به لطف نفت شیل در حال تبدیل شدن به بزرگترین تولیدکننده نفت جهان است، وجود اوپک دیگر توجیهی ندارد. اما مدت کوتاهی پس از آن که آمریکا عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت خام جهان را از آن خود کرد، همه گیری ویروس کرونا از راه رسید.

ظرف چند ماه تولید نفت آمریکا تحت تأثیر نیروهای بازار -سقوط تقاضا و قیمت نفت- به میزان 3.4 میلیون بشکه در روز کاهش یافت. همه گیری ویروس کرونا ضعف های دیرین و پایدار صنعت نفت شیل آمریکا که صنعتی به شدت سرمایه بر است را نیز عیان کرد. پایین بودن نرخ بازگشت سرمایه و همچنین بهره وری کمتر از انتظار چاه های نفت شیل، فعالان این صنعت را رو در روی سهامداران و وام دهندگان قرار داد و تعدیل نیرو و ورشکستگی های پیاپی نیز بلافاصله آغاز شد.

طی ده ماهه نخست سال جاری میلادی 43 شرکت نفت و گاز در آمریکای شاقتصادی اعلام ورشکستگی کرده اند که حوزه فعالیت اغلب آنها شیل بوده است. بیش از 100 هزار نفر از افراد شاغل در این صنعت شغل خود را از دست داده اند و توافقات ادغام یا خرید شرکت ها به کُندی پیش می رود. تعداد انگشت شماری از سرمایه گذاران بزرگ حاضرند در صنعت نفت شیل و یا صنایع وابسته سرمایه گذاری کنند.

فرایند بهبود صنعت نفت شیل آمریکا بسیار کُند پیش می رود زیرا قیمت ها همچنان پایین تر از سطح مطلوب هستند و تولید نفت شیل برای بسکمک از تولیدکنندگان آمریکایی توجیه اقتصادی چندانی ندارد. علاوه بر این، انتظارات از آینده بازار جهانی نفت نیز در حال تغییر است و این مسئله نیز در کُندتر شدن رون بهبود صنعت نفت شیل آمریکا بی تأثیر نیست.

بسکمک از شرکت های نفتی جهان از جمله شرکت های بزرگی همچون بریتیش پترولیوم به این نتیجه رسیده اند که صنعت نفت جهان از نقطه اوج تقاضا عبور کرده و نباید انتظار داشت که تقاضای جهانی نفت در سال های آینده رشد کند. رونق دریافت بحث گذار به انرژی های پاک باعث فاصله دریافت برخی سرمایه گذاران و وام دهندگان از صنعت نفت و اقبال آنها به سرمایه گذاری در حوزه محیط زیست و مسئولیت های اجتماعی شده است.

در این میان، شرکت های فعال در حوزه نفت و گاز شیل به دلیل نیاز به سرمایه های هنگفت، بیش از سایر شرکت های نفتی در معرض آسیب های ناشی از روی آوردن وام دهندگان و سرمایه گذاران به انرژی های پاک قرار دارند. حفر یک چاه نفت شیل و اجرای عملیات فرکینگ بر روی آن ماه ها زمان می برد و پس از آن نیز برای حفظ سطح تولید لازم است که چاه های جدیدی در کنار چاه اولیه حفر شود.

قیمت سر به سر تولید نفت شیل برای اغلب تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا بین 60 تا 65 دلار در هر بشکه است. البته قیمت سر به سر تولید برای برخی از آنها بسیار کمتر است (در حد قیمت کنونی نفت) اما تولید کردن در قیمت سر به سر برای مدت طولانی امکان پذیر نخواهد بود زیرا یک شرکت برای بقا در بلندمدت نیازمند کسب سود است.

برخی معتقدند که تنها چیزی که صنعت نفت شیل آمریکا برای بازگشت به راستا رشد به آن نیاز دارد، افزایش قیمت هاست. این همان چیزی است که قبلاً نیز اتفاق افتاده و بنابراین منطقی است که انتظار الگویی مشابه را داشته باشیم. اما تحلیلگران بخش های مختلف اقتصادی می گویند که بحران کرونا شبیه هیچ یک از بحران های قبلی نیست؛ تحلیلی که در بخش انرژی بیش از سایر بخش ها صدق می کند. تخریب تقاضای نفت و تا حدی گاز در جریان همه گیری ویروس کرونا در تاریخ سابقه نداشته و هیچ کس نتوانسته بود ابعاد آن را پیش بینی کند. از طرفی اقبال جهانی به انرژی های پاک، دائمی شدن بخشی از این تخریب تقاضا را در پی خواهد داشت و تولیدکنندگان نفت و گاز را مجبور به تجدید نظر در راهبردهای خود خواهد کرد.

البته گزارش هایی که درباره مرگ قریب الوقوع صنعت نفت شیل آمریکا در رسانه ها منتشر می شود نیز به شدت اغراق آمیز است. اگرچه تعداد دکل های نفتی فعال در میادین نفت شیل آمریکا در حال حاضر بسیار کمتر از رقم آن در سال گذشته است، اما در هر صورت حفاری ها و تولید نفت در مقایسه با نقطه اوج بحران (اواخر بهار) افزایش چشمگیری داشته است. انتظار می رود که فرایند بهبود صنعت نفت شیل آمریکا در سال آینده میلادی نیز ادامه یابد، اما این فرایند احتمالاً کُند و همراه با احتیاط خواهد بود.

اسکات شفیلد، مدیرعامل شرکت پایونیر نچرال ریزورسز (Pioneer Natural Resources) که از بزرگترین شرکت های فعال در صنعت نفت شیل آمریکا به شمار می رود و بیشترین اراضی را در حوضه نفتی پرمیان تگزاس تحت اجاره دارد، چندی پیش در مصاحبه ای با بلومبرگ گفته بود: من هیچ رشدی را برای صنعت نفت شیل آمریکا تا سال های 2022 یا حتی 2023 متصور نیستم و اگر قرار باشد در آن زمان رشدی در این صنعت اتفاق بیفتد، رشد بسیار بسیار ناچیزی خواهد بود.

با اتفاقات اخیر، حتی تداوم فرایند کنونی بهبود تولید نفت شیل در آمریکا نیز زیر سؤال رفته است. اوپک و متحدانش توافق کرده اند که از ابتدای سال آینده میلادی یعنی تولید نفت خود را به میزان 500 هزار بشکه در روز افزایش دهند. این تصمیم که به سختی حاصل شد، خبر بدی برای قیمت نفت محسوب می شود؛ هرچند معامله گران هنوز منتظرند تا جزئیات و ابعاد بیشتری از این توافق روشن شود.

با اضافه شدن 500 هزار بشکه نفت ائتلاف اوپک پلاس به بازار، صنعت نفت شیل آمریکا نیازمند اخبار خوب بسیار زیادی -احتمالاً در ارتباط با واکسن کرونا- خواهد بود تا امید بیشتری به افزایش قیمت نفت در آینده داشته باشد.